معرفی صنایع دستی خراسان رضوی

خراسان رضوی با جذابیت‌های گوناگونی مانند مکان‌های مذهبی و دیدنی، در کنار صنایع دستی متنوع و منحصربه‌فردش یکی از استان‌های دوست‌داشتنی ایران است. وجود معدن‌های سنگ‌های قیمتی خراسان رضوی را به یکی از منطقه‌های معروف جهان در این زمینه تبدیل کرده است. صنایع دستی خراسان رضوی با تأثیر گرفتن از محیط و منطقه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در ادامه به معرفی بعضی از آن‌ها می‌پردازیم.

سفالگری

سفالگری در خراسان رضوی پیشینه‌ای پنج‌هزار ساله دارد و مهد آن به شهر گناباد و روستای مند برمی‌گردد. با گذشت زمان و در نظر گرفتن سلیقه مصرف‌کننده، این روزها سفالگری با روش‌های مختلفی مثل بدل‌ چینی و سفال رسی ساخته می‌شود. استفاده از طرح و نقش‌های سنتی و رنگ‌های گرم و شاد باعث رونق گرفتن این صنعت شده است. سفالگری از دیرباز یکی از مهم‌تری سوغات مشهد بوده است.

قالی‌ بافی

قالی‌بافی یکی از مهم‌ترین صنایع دستی خراسان رضوی است و مشهد یکی از قطب‌های مهم در زمینه قالی‌بافی ایران می‌باشد. قالی مشهد با دو نوع گره فارسی و ترکی و با نقش‌هایی مانند لچک، ترنج و حاشیه لاجوردی این هنر ششصد ساله را به معرض نمایش درمی‌آورد. طبس، کاشمر، سبزوار و نیشابور شهرهای دیگر خراسان‌اند که در این زمینه فعالیت می‌کنند.

شَعر بافی

شَعر به معنای موی انسان یا حیوان و نوعی پارچه‌ است که با دستگاه بافندگی چهاروردی و با استفاده از پشم و ابریشم بافته می‌شود. شعربافی از زمان قدیم یکی از شغل‌های صنعتگران خراسانی بوده است و قدمت برخی از این پارچه‌ها به بیش از هزار سال می‌رسد.

خرید صنایع دستی

این محصول در شهرهایی مانند مشهد، سبزوار، گناباد و تربت حیدریه به‌صورت کارگاهی و خانگی تولید می‌شود. شَعربافی با دو روش میله‌ای و ساده انجام می‌شود که شَعر ساده به رنگ‌های بنفش، زرشکی، مشکی، زرد، بادمجانی و سبز برای زنان و شَعر میله‌ای سفید و سیاه برای مردان بافته می‌شود. اگر سفری به خراسان رضوی داشتید، حتما شعربافی را به عنوان یک سوغات ارزشمند از میان صنایع دستی خراسان رضوی انتخاب و خریداری کنید. 

نمد مالی

نمد پارچه‌ای ضخیم از جنس کرک یا پشم است که برای تهیه آن عمل بافتن انجام نمی‌شود بلکه با ایجاد رطوبت، فشار و حرارت الیاف پشمی در هم می‌رود. برای تولید نمد از پشم بهاره گوسفند با الیاف بلند استفاده می‌شود و با به‌کارگیری صابون و زردۀ تخم‌مرغ نیز کیفیت کار بهتر می‌شود. نمد عایقی فوق‌العاده برای سرما و گرماست چون رطوبت از آن عبور نمی‌کند، محکم و انعطاف‌پذیر است و عمر زیادی دارد. در حال حاضر از نمد در تولید کلاه، تن‌پوش، زیرانداز و پادری استفاده می‌کنند و در مناطقی مانند شاندیز و طرقبه در اندازه‌ها و رنگ‌های مختلف فروخته می‌شود.

محصولات نمدی می‌تواند سوغات خوبی از سفرتان به مشهد یا شهرهای دیگر خراسان‌ رضوی باشد.

پوستین‌ دوزی

یکی از راهکارهایی که انسان برای گرم کردن خود به‌ کار برد استفاده از پوست حیوانات بود که امروزه به هنر پوستین‌دوزی معروف است. در ایران از پوست گوسفند و حیوانات حلال‌گوشت دیگر برای دوختن پوستین استفاده می‌شود و ارزش آن با توجه به نوع پوست جانوران متفاوت است.

در حال حاضر در طرقبه و شاندیز محصولاتی مانند کلاه، پاپوش، پالتو، جلیقه، شال‌گردن، دستکش، سجاده و پادری را با استفاده از پوستین‌دوزی تولید می‌کنند. 

سنگ‌تراشی و قلم‌زنی روی سنگ

سنگ تراشی و قلم زنی روی سنگ از فنون قدیمی ایرانی است و یکی از مهم‌ترین صنایع دستی خراسان رضوی به حساب می‌آید.  از دیرباز به دلیل وجود کوه‌های اطراف مشهد و استخراج سنگ «سرپانتین» یا «هرکاره»، که سنگی آذرین و سیاه است، تبدیل به صنعتی خاص در خراسان شده است. در گذشته سنگ‌تراشان با ابزارهای مختلف وسایل زینتی و کاربردی می‌ساختند و استادهای قلم‌زن با ایجاد نقش و نگارهای زیبا روی آن محصولی تولید می‌کردند که در برابر آتش مقاوم است. دیگ‌های سنگی یکی از مهم‌ترین سوغات مشهد می‌باشد.