ایران زمین

درباره ایران و فرهنگ ایرانی

ایران زمین

درباره ایران و فرهنگ ایرانی

سوغات و صنایع دستی بیرجند

بیرجند شهری آرام و خلوت است که به خاطر کاج‌های بسیار و کهنسال آن سرزمین کاج‌ها نامیده می‌شود. اگر به دنبال سفری در نهایت آرامش هستید که بتوانید به راحتی و بدون صرف وقت زیاد در مسیر بین جاذبه‌های گردشگری آن تردد کنید و با ازدحام جمعیت روبرو نباشید، بیرجند با داشتن آثار چشمگیر تاریخی و سوغات و صنایع دستی های معروف می‌تواند بهترین گزینه باشد. در ادامه با ما باشید تا بهترین سوغات بیرجند را به شما معرفی کنیم.

عناب

یکی از معروف‌ترین سوغاتی‌های شهر بیرجند عناب است. بهترین عناب کشور در بیرجند و شهرستان‌های اطراف آن تولید می‌شود و سهم مهمی در بخش صادرات دارد. فصل تولید آن اواخر تابستان و اوایل پاییز است. از خواص عناب می‌توان به خاصیت آنتی‌اکسیدان، درمان قند خون، منبع ویتامین سی، تقویت کبد و آرامش‌بخشی آن اشاره کرد.

زعفران

هم‌اکنون منطقه‌ی عمده کشت زعفران به خراسان‌جنوبی که زمانی به قهستان شهرت داشته و امروزه شامل شهرستان‌های نهبندان، بیرجند، قائن، فردوس و طبس می‏ شود، محدود شده است. زعفران گیاهی است علفی، دائمی و در عین حال زینتی که از طریق پیاز تکثیر می‌شود.

زرشک

زرشک میوه‌ی درختچه‌ای خاردار در خراسان جنوبی است. مرغوب‌ترین نوع زرشکی که در بیرجند می‌توان یافت نوع زرشک پفکی است. زرشک به‌عنوان عقیق درخشان خراسان جنوبی شهرت دارد و انتخاب خوبی به‌عنوان سوغاتی بیرجند است.

کشک و قره قروت

نام کشک بیرجندی را شاید بسیار شنیده باشید. کشک ها بیرجند انواع مختلفی از نظر شکل ظاهر و طعم دارد. کشک سفید که از مواد لبنی تهیه می شود و نوع دوم که بیشتر مختص این منطقه است کشک زرد که به صورت پودر زرد رنگی در دسترس است  از آرد و ادویه و نمک درست می شود. نوع دیگر کشک زیره ای است که طعم فوق العاده ای دارد همان کشک سفید است که زیره را به آن افزوده اند. از نظر شکل ظاهر بصورت توپی و رشته ای است که خوردن این نوع مخصوصا برای بچه ها بسیار راحت است. فرآورده ی لبنی دیگر این شهر که بسیار جذاب است قره قوروت است که در اندازه های مختلف و خیلی ترش یا شیرین در بیرجند درست می شوند. این محصولات منبع غنی کلسیم هستند و سوغاتی خوبی از شهر بیرجند خواهند بود.

سنجد

سنجد سوغاتی خوشمزه شهر بیرجند است که در سفره های هفت سین ما ایرانی ها هر ساله حضور دارد. این محصول خوشمزه پر از خاصیت های فراوانی است که موجب می شود مصرف آن را به همه افراد از جمله پیر و جوان پیشنهاد کنیم.

صنایع دستی بیرجند

خرید صنایع‌دستی توسط توریست ها یکی از منابع درآمدزایی مردم منطقه بیرجند است و بسیاری از مردم این منطقه از این روش امرارمعاش می‌کنند. از جمله صنایع‌دستی که در این منطقه رواج دارد، می‌توان به سفالگری، جاجیم‌بافی، حوله‌بافی، سیاه‌چادر بافی، سفره‌بافی، گبه‌بافی، قلم‌زنی، گلیم‌بافی، قالی‌بافی، برک‌بافی، ترکه‌بافی، پلاس بافی، حصیربافی، نمدمالی و خراطی سنتی اشاره کرد.

انار فردوس

شهرستان فردوس استان خراسان جنوبی، از تولیدکنندگان اصلی انار در ایران است و پس از شهرستان‌های ساوه در استان مرکزی و نی‌ریز استان فارس، سومین تولیدکننده‌ی انار در کشور است. کشت فراوان انار در این شهرستان موجب شده است تا عمده صنایع شهرستان نیز مرتبط با انار باشند. در باغ‌های شهرستان فردوس، گونه‌های مختلف انار کشت می‌شود؛ شیشه‌ کپ، شهوار، شلغمی، سیاه‌دانه‌ی یزدی و …

معروف‌ترین و مرغوب‌ترین نوع انار در شهرستان فردوس، انار شیشه کپ است که جایگاه ویژه‌ای در صادرات انار کشور دارد و بیش از ۸۰ درصد تولید سالانه‌ی آن به کشورهای مختلف مانند اسپانیا، ژاپن، کره جنوبی و کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود. انار شیشه کپ، پوستی صاف و قرمز دارد، دانه‌هایش قرمز تیره هستند و طعمی ملس و مطلوب دارد. این نوع انار نسبت به سایر انواع، کمتر دچار ترکیدگی می‌شود و همین امر، دلیل ماندگاری بیشتر و انبارداری مطلوب آن است.

گلیم خراسان جنوبی

گلیم سوزنی هم‌چنین گلیمی با نوعی بافت به نام «پود معلق» از برجسته‌ترین انواع گلیم در خراسان‌جنوبی‌اند. از مهم‌ترین نقوش به‌کار رفته در گلیم‌های این منطقه می‌توان به نقش کوهه، بلوچی، کژمار، بوته، هفت‌لیکه، نگار، ماه، نقش اسب، کجک، دردهن، پیش‌برو پیش‌بیا، حلقه، شطرنجی، کوچ یا دندان‌بره، درختچه‌ها، بوته‌های صحرایی حیوانات و پرندگان اشاره کرد. گلیم در ابعاد متفاوت و کاربردهای سرانداز، کناره و زیرانداز اشاره کرد. بافت گلیم در بیشتر روستاها و شهرستان‌های خراسان‌جنوبی رایج است.

برک‌بافی در خراسان جنوبی

برک نوعی پارچه‌ است که از پشم شتر یا موی بز بافته می‌شود و در گویش محلی به آن، کرکی یا کورگی می‌گویند. این پارچه‌ی نرم و ضخیم که با دستگاه‌های نساجی سنتی بافته می‌شود از لطافت و استحکام بسیار مطلوبی برخوردار است. برک، معمولا برای دوخت لباس زمستانی به ویژه کت مردانه استفاده می‌شود. در گذشته، خیاطان از نوع اعلای آن که به شمشیرک معروف بوده است، برای حاکمان، جامه‌هایی فاخر می‌دوختند. برک، رنگرزی نمی‌شود و به اصطلاح، خودرنگ است. این پارچه در رنگ‌های قهوه‌ای، سیاه، سفید، شیری و خاکستری بافته می‌شود. برک‌بافی از قدیمی‌ترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است که قدمت آن به قبل از دوره‌ی سلجوقی برمی‌گردد و توصیف آن در سفرنامه‌های سیاحان خارجی آمده است. این نساجی سنتی، که در برخی از شهرستان‌های استان مانند بشرویه بسیار رواج داشته است، امروزه نیز در گوشه و کنار استان دیده می‌شود. در سال‌های اخیر، با همکاری بافندگان و نهادهای مرتبط، اقدامات خوبی برای رونق برک‌بافی صورت گرفته است.

سفره‌آردی

سفره‌آردی نوعی گلیم مربعی‌ شکل است که در منطقه‌ی قائنات و سرایان تهیه و با ترکیب تکنیک گلیم ساده و پیچ و گلیم‌پیچ با حاشیه‌ی پرزدار بافته می‌شود. سوغات بیرجند ، محبوب ترین و خوشمزه ترین سوغات بیرجندبا توجه به کاربرد این بافته‌ها برای خمیرگیری نان، این صنایع‌دستی به این نام شناخته می‌شود.

سفره‌آردی کاربری‌های دیگری نیز از جمله زیرانداز برای پخت، رو کرسی‌ای و سجاده دارد.

این رشته صنایع‌دستی ۲۰۰ سال قدمت دارد و هم‌اکنون به ۲۲ نفر در روستای معواج و مهنج قاین آموزش داده شده تا علاوه‌بر ایجاد اشتغال، این هنر ارزشمند احیا شود.

جنس سفره آردی از پنبه، پشم و یا ترکیبی از هر دو است که به‌صورت گلیم‌باف با نقوش هندسی ساده بافته و یا از ترکیب دو تکنیک بافت گلیم و قالی برای تهیه آن استفاده می‌شود.

ترکه‌بافی

ترکه بافی به نوعی حصیر بافی گفته می شود که از جهاتی با حصیر بافی متفاوت می باشد برای مثال دارای مواداولیه ی متفاوت با حصیر بوده و از مواد اولیه ی آن از شاخه های نازک و جوان و درخت چهای بادام کوهی می باشد.  ایم محصول از سوغاتی های استان خراسان جنوبی بوده و یکی از شهرهایی که این سوغات در آنجا یافت می شود شهر بیرجند استان خراسان جنوبی بودهو دارای رواج زیادی در فصول زمستان و پاییز می باشد. این محصولات به دلیل استفاده از مواد متفاوت دارای رنگ های مختلف بوده برای مثال محصولات سبز رنگ ان که از ترکه ی بیدمشک بافته شده اند دارای مقاومت زیادی نیز هستند.


نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد