ارسال صنایع دستی به خارج کشور

صنایع دستی در ایران وسعت تولید زیادی دارد و ایرانیان ساکن در خارج از کشور هم مایل به خرید این محصولات هستند چون قدمت و فرهنگ و آیین ایران و ایرانی را نشان می دهد . علاوه بر آن افراد غیر ایرانی ساکن در کشورهای مختلف هم علاقه زیادی به داشتن این آثار نشان می دهند .

در صورتی که شما در کشوری غیر از ایران به کار فروش صنایع دستی مشغول هستید ، صنایع دستی آریاگالری آمادگی خود را برای همکاری با شما اعلام می نماید.

با توجه به مشکلاتی که امروزه در صنعت واردات کشور داریم بهترین راه تقویت صادرات این هنرهای اصیل به خارج از ایران است . چرا که شما دیگر با تومان درآمد کسب نمی کنید و درآمد دلاری را در پیش می گیرید . چون صنایع دستی بوسیله دست تولید می شود بسیار خاص به نظر می رسد و یک نوع محصول را دو صنعتگر با کیفیت و مدلهای مختلف تولید می کنند. این اعمال سلیقه در صنایع دستی نشان دهنده خلاقیت و ابتکار عمل هنرمند است .
ایران دارای رشته های صنایع دستی مختلف می باشد .
تولیدات صنعتی ایران اکنون به کشورهای امارات متحده عربی ، رمانی، افغانستان، ترکیه، چین، اندونزی، برونئی، کره، سوریه، کنیا، آفریقای جنوبی، اردن، قطر، جیبوتی، نیجریه، رومانی، اسپانیا، نروژ، اتریش، پرتغال، ایتالیا، آلمان و سوئیس صادر می شود.

شرایط صادرات به کشورهای همسایه راحتتر صورت می گیرد . اما صادرات و خرید صنایع دستی به کشورهایی که از لحاظ جغرافیایی دورتر هستند کمی با دشواری همراه است چراکه باید قوانین و شرایط صادرات به آن کشورها را بدانید.

شروط صادرات

  داشتن کارت بازرگانی

برای شروع فعالیت های صادراتی در ایران ، هرصادر کننده می بایست دارای کارت بازرگانی حقیقی یا حقوقی را دارا باشد . با داشتن این کارت می تواند هم واردات و هم صادرات انجام دهد. گرفتن کارت بازرگانی هم شروطی را دارد از جمله: حداقل سه سال سابقه کار در تولید و صنعت و احراز هویت به عنوان یک شرکت یا فرد مثبت در جامعه تولیدی ایران .

در امر صادرات بیمه یکی از موراد مهم به نظر می رسد. چون صادر کننده برای محصولات صنایع دستی خود باید به این نکته توجه داشته باشد که برای جلوگیری از ضرر و زیان در موقع حمل و نقل کالا به خارج از کشور باید مرسوله خود را بیمه کند. اینکار باعث می شود که اگر به صورت اتفاقی کالای آن آسیب ببیند جبران خسارت شود.بیمه های مختلفی در زمینه صادرات وجود دارد که هر صادر کننده با شرایط خودش می تواند کالای خود را بیمه کند.

   پرداخت هزینه‌ها

برای انجام صادرات هر صادرات کننده باید یکسری هزینه هایی را پرداخت نماید.
هزینه بسته بندی کالا یکی از این هزینه ها است که کالا باید به صورت مناسب بسته بندی شود که در خور محصول باشد و از شکستن آن هم تا حدی جلوگیری کند.
هزینه حمل و نقل کالای صادراتی ، یکی دیگر از هزینه هایی است که صادر کننده باید آنرا پرداخت نماید.
هزینه ارسال از مبدا به مقصد از جمله آن است . این هزینه ها توسط شرکتهایی مانند سازمان بنادر ایران، انبارهای عمومی در گمرکات داخلی کشور و سازمان ملی استاندارد کشور وصول می‌گردد . لغت سیف (CIF) شامل «ارزش کالا (Cost)، مبلغ بیمه (Insurance) و کرایه‌ی حمل و نقل (Freight) درامر صادرات وجود دارند.
هزینه بیمه ، برای بیمه کردن محصول و جبران خسارت داده می شود.

تعرفه صادرات و تعرفه صادرات ، خوشبختانه محصولات صنایع دستی از پرداخت هرگونه تعرفه صادراتی و تعرفه گمرکی معاف هستند.

  بازاریابی محصول

مهمترین قدک در صادرات بازاریابی. وقتی که شما مطمئن شوید که محصولی را که تولید کرده اید بازار فروش خوبی در کدام کشور دارد . شما را بیشتر در این امر یاری می کند. می توانید برای صادرات آن طرح ریزی کنید و به یک تاجر موفق تبدیل گردید . برای بازریابی اجناس خود مذاکره با خریداران خارجی ، شرکت در نمایشگاههای بین المللی، ارتباط با سفارتخانه ها می تواند شما را در این زمینه کمک کند.
با بازاریابی شما می توانید راه نفوذ به بازارهای کشورهای مختلف را باز کنید و با داشتن آمار از این کشورها میزان محبوبیت کالای خود را در این کشورها محک بزنید.از بازار هدف خود آشنا شوید و تغییرات و نوسانات آن را حس نمایید. همچنین شناخت کارگاههای رقیب و محصولات و پایه قیمتهای آنها هم شما را در این امر کمک می کند. شما باید آمار دقییقی از میزان تقاضای محصول خود داشته باشید . ضمنا برای محصولات صادراتی کیفیت حرف اول را میزند. آنرا راس کار خود قرار دهید.

  تبلیغات محصول

امر تبلیغات برای معرفی محصول بسیار مهم است چرا که افراد از طریق تبلیغات شما به وجود پی میبرند . تبلیغات در سایتها و مخصوصا در دنیای مجازی امروزه خیلی مطرح است . داشتن پیچ اینستا مناسب و درخور محصولتان می تواند به شما کمک نماید. همچنین شما می توانید در تبلیغات خود از ویژگی منحصربفرد محصولاتتان بگویید و آنها را با کالاهای مشابه مقایسه نمایید. تبلغ قیمت و کیفیت برند شما می تواند شما را در حوزه صادرات موفق کند. تبلیغات مجله ای و رسانه ای می تواند محصول شما را به کشورهای دیگر معرفی نماید. همچنین شما می توانید از طریق تبلیغ در مراکز سنتی ، هتل ها و رستورانها و جاهایی که توریست های بیشتری درآنجا می آیند به تبلیغ کار خود بپردازید.

نگاهی به صنایع دستی ایران

نگاهی به صنایع دستی ایران

صنایع دستی برای هر کشور، نماینده تاریخ و تمدن مردمان آن سرزمین است.  ایران با تمدنی چندین هزار ساله، دارای سنت و فرهنگی بسیار غنی است. بدیهی است که با این تاریخ و تمدن، شاهد تنوع بسیاری در صنایع دستی باشیم. صنایع دستی ایران را می توان یکی از اصیل ترین و کاربردی ترین هنرهای ایران زمین به شمار آورد. این هنر ناب و اصیل توانسته فرهنگ غنی ایران را به بهترین شکل ممکن به جهان منعکس نماید.

یونسکو در تعریف صنایع دستی چنین آورده است: « صنایع دستی به محصولاتی اطلاق می شود که توسط هنرمند صنعتگر کاملا با دست و یا با کمک ابزار ساده یا مکانیکی تولید می شود. مشروط بر آنکه سهم دستان هنرمند از سهم ابزار کمکی کمتر نباشد.»

از سوی دیگر، ایران کشوری با قومیت های گوناگون است و هر قوم فرهنگ خاص خود را دارد.  این فرهنگ در توالی سالها به گونه ای خاص شکل گرفته و ماهیت آن قوم را تثبیت نموده است. با سفر به گوشه گوشه ایران، تنوع فرهنگی نقش خاصی در یادها باقی میگذارد. هنر و ابتکار صنعتگران ایرانی در خلق صنایع دستی به ماندگاری این محصولات منجر شده است. سفالگری لاله جین همدان، قلم زنی و خاتم کاری اصفهان، چاقو و ظروف مسی زنجان و … ریشه در فرهنگ و سنت آن دیار دارد. صنایعی چون معرق، سفال، سوزن دوزی، سرمه دوزی، منبت، میناکاری، فیروزه کوبی، ملیله کاری، انواع بافت ها و … تجلی فرهنگ این مرز و بوم است که علاوه بر جنبه فرهنگی، جنبه اقتصادی و ارزآوری نیز دارد.  

نگاهی به علل رونق صنایع دستی در ایران

بر پایه بررسی های انجام شده، عوامل عمده در پیدایش، تداوم و رونق صنایع دستی ایران در طی تاریخ و اعصار بدین شرح است:

• اقتصاد مبتنی بر کشاورزی و دامداری، مواد اولیه مورد نیاز برای خلق آثار هنری و صنایع دستی را فراهم نموده است. علاوه بر این بیکاری های فصلی نیز زمینه ساز تولید و اشتغال در بخش صنایع دستی شده است.

حدود 70 درصد صنایع دستی ایران، توسط دستان هنرمند زنان این سرزمین خلق می شوند.

• تنوع اقلیمی و فرهنگی در مناطق مختلف ایران، در پدید آمدن صنایع دستی متنوع با نقش و نگارهای خاص موثر بوده است.
• علاقه ذاتی ایرانیان به هنر، بستر مناسبی را برای خلق و تولید آثار هنری فراهم و این تنوع، تقاضای خرید این آثار را نیز ایجاد نموده است.

از دیگر قابلیت های تاثیرگذار خرید صنایع دستی می توان به این موارد اشاره نمود:

• ارزش افزوده بالا
• نیاز به سرمایه گذاری اندک در مقایسه با دیگر صنایع
• تامین بخش عمده مواد اولیه از منابع داخلی
• عدم نیاز به کارشناس و متخصص خارجی
• سازگاری و استفاده از مهارت های بومی
• نداشتم آثار مخرب زیست محیطی
• قدرت اشتغال زایی با سرمایه اندک
• برخورداری از ابزار کار ساده و داخلی
• قابلیت ایجاد درآمد مکمل

نقش صنایع دستی در اقتصاد ایران

بدیهی است که صنایع دستی، نقش قابل ملاحظه ای را در تخفیف و تعدیل مسائل اجتماعی و توسعه اقتصادی دارند. بر پایه مطالعات انجام شده، صنایع دستی در ابعاد اقتصادی نقش و اهمیت ویژه ای در فرآیند توسعه ملی ایفا می کنند. برخی از جنبه های اقتصادی صنایع دستی را چنین می توان نام برد:

• اشتغال زایی
• توسعه صادرات
• ارز آوری
• توسعه پایدار
• توسعه و رونق گردشگری

نگاهی به مطالعات انجام شده طی سالهای اخیر نشان می دهد که صنایع دستی یکی از قطب های مهم اقتصادی در کشور به شمار می آید. بر اساس ویژگی های مثبتی که از این صنعت در بالا گفته شد، صنایع دستی می تواند یکی از راهکارهای اساسی در زمینه افزایش تولید ملی و رفع مشکلات اقتصادی باشد. بی تردید برنامه ریزی و سیاستگذاری درست در این صنعت می تواند به برون رفت کشور از برخی مشکلات کمک نماید.  بایستی خاطر نشان شد که یک برنامه ریزی صحیح، زمانی محقق می شود که وضعیت جاری این صنعت به درستی مورد ارزیابی قرار گیرد.

صنایع دستی و توسعه پایدار

توسعه پایدار یکی از دغدغه های مهم کشور است. در مقوله توسعه پایدار، سه جنبه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی با هم در تعامل بوده و مورد توجه قرار می گیرند. به عبارت دیگر در توسعه پایدار اهداف باید چنین در نظر گرفته شوند:

توسعه پایدار بایستی رشد اجتماعی که در آن نیازهای آحاد مردم برآورده می شود، را در نظر گیرد. حفاظت موثری از محیط زیست به عمل آورده و در مصرف منابع طبیعی دقت لازم را به خرج دهد. علاوه بر این، توسعه پایدار می بایست رشد و رونق اقتصادی را به همراه داشته باشد.

به طور کلی اهداف توسعه پایدار را در این موارد می توان خلاصه نمود:

• تنوع بخشی به اقتصاد
• افزایش شاخص های توسعه انسانی
• کنترل مشکلات ناشی از صنعتی شدن شهرها
• ممانعت از مهاجرت های روستایی
• افزایش بهره وری و کارآمدی نیروی انسانی
• تعامل فرهنگ ها و شکل گیری گفتمان
• حفظ محیط زیست

ویژگی ها و مزایای صنایع دستی به گونه ای است که می تواند توسعه پایدار در کشور را رقم زند. اشتغال بیشتر بانوان و عدم مهاجرت از روستاها از دیگر اثرات سودمند صنایع دستی در بحث توسعه پایدار است.

اثرات صنایع دستی بر تولید ملی و درآمد سرانه

همانطور که اشاره شد، صنایع دستی اساسا متکی به منابع داخلی است. از این رو 90 درصد منابع مورد نیاز اعم از نیروی انسانی، ابزار و وسایل و مواد مصرفی در داخل قابل فراهم شدن است. بی ترید افزایش در میزان تولید و فروش صنایع دستی اثر مستقیمی در افزایش میزان تولید ناخالص ملی خواهد داشت.

امروز کشورهایی چون چین، هند و … به جای صادرات مواد اولیه خام ارزشمند همچون ابریشم، چوب و … دست به تولید صنایع دستی که در آن تجربه و تبحر دارند، زده اند. محصولات تولید شده به دلیل ارزش افزوده ی بالا از ارزش صادراتی بیشتری برخوردار هستند.

صنایع دستی کاشان

کاشان شهری تاریخی است که مرکز شهرستان است و بخشی از استان اصفهان محسوب می‌شود.این شهر در مرکز ایران واقع شده‌است. کاشان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران و مشهور به دارالمؤمنین است. این شهر دارای بیش از ۷٬۵۰۰ سال قدمت شهرنشینی و یکی از زیباترین شهرهای ایران است.

کاشان اولین سکونت گاه جمع نشینی و شهرنشینی بشر روی کره خاکی با نام تمدن سیلک بوده و اولین تمدن آریایی و اولین گویش و لهجه و زبان آریایی و فارسی کنونی از این تمدن و این شهر بوده‌است.

فرش کاشان :

شهر کاشان سابقه ای طولانی در بافت فرش دارد و حدود یک سوم از ساکنان آن در صنعت فرش بافی مشغولند. نقوش گل، برگ، شاخه های درختان، حیوانات، یا وقایع و شخصیت های تاریخی نقوش فرش کاشان را شکل می دهند و برای رنگ نخ ها از ریشه روناس، پوست گردو، پوست انار و برگ درخت مو استفاده می کنند. مهارت های سنتی فرش بافی از مادران و مادربزگ ها به دختران منتقل می شود و مردان نیز آن را فرا می گیرند. بد نیست بدانید که مهارت فرش بافی کاشان در فهرست میراث معنوی یونسکو قرار دارد و دارای ارزش جهانی است. سازمان یونسکو، مهارت های سنتی فرش بافی کاشان را منعکس کننده خلاقیت انسانی و تنوع فرهنگی جامعه ایرانی می داند. خرید صنایع دستی

شَعربافی یا شربافی :

شَعربافی یا شربافی یکی از صنایع دستی کاشان است .شعر بافی همان پارچه بافی است که جولائی نیز گفته می شود . در فرهنگ فارسی شعر به معنای موی باریک و موی انسان یا حیوان می باشد و به بافنده این کار موباف میگویند . تاریخ دقیق اولین دستگاه بافندگی معلوم نیست . شاید بتوان گفت ، هنر پارچه بافی در ایران قدمت چندین ساله دارد . پارچه های شعر بافی که در کاشان تولید می شود بیشتر به مناطق غرب و کرد نشین کشور فرستاده می شود و دارای ابعاد مختلفی است . به دلیل بافت ساده آن می توان قدمت آن را بسیار دورتر از دیگر بافته ها دانست .نقشهٔ خاصی برای بافت شَعربافی وجود ندارد و به دو شیوه ساده و میله‌ای (راه‌راه) بافته می‌شود. شعر ساده را بیشتر به رنگ‌های بنفش، زرشکی، مشکی، زرد، بادنجانی، سبز، گلی برای لباس زنان و شعر میله‌ای را به شکل سیاه و سفید به عرض ۲ متر و طول ۱٫۵ متر برای لباس مردان می‌بافند. رسم است که نام بافنده با نشان طلایی در سر و ته پارچه درج شود. گفتنی است که در گذشته، (تا حدود ۵۰ سال پیش) بافندگی با دستگاه شعربافی، بسیار دشوار بوده و تنها از عهده جوانان بر می‌آمده‌است. اما یکی از شَعربافان قهار آن دوره به نام حاج حبیب الله خادم قطعه‌ای را به این دستگاه اضافه می‌کند که کار با آن را بسیار ساده تر می‌نماید.

مخمل بافی :

مخمل پارچه ای است پرزدار و ابریشمی که در انواع مختلف تولید می شود که شامل مخمل ساده، مخمل موجدار و مخمل نقش برجسته که زیباترین نوع آن با طرح و نقش برجسته است که از آن برای دوخت لباس، جلد قرآن، سجاده و جانماز استفاده می شود.

پارچه‌های زربافی :

زری بافی نیز همانند شعربافی یکی از هنرهای بسیار قدیمی در کاشان می‌باشد. البته آثاری که از این هنر بدست می‌آید معمولا دارای قیمت زیادی بوده و بسیار ارزشمند محسوب می‌شوند. بطورکلی زربافت به پارچه‌ای گفته می‌شود که تارهای آن از جنس ابریشم خالص بوده و پودها نیز از نخ گلابتون هستند. این نوع نخ رنگی طلایی دارد و به همین علت اگر نگاهی به این آثار داشته باشید حتما مجذوب زیبایی آنها خواهید شد. البته اگر علاقمندید تا اطلاعات بیشتری در خصوص این هنر بدست آورید و یا بازدیدی از آثار منحصربفرد زری بافی داشته باشید، می‌توانید به مرکز هنرهای سنتی کاشان که در خیابان غیاث الدین جمشید واقع شده است سری بزنید.

سفال کاشان :

از هنر های باستانی در دیار کاشان است که قدمت 7 هزار ساله دارد. در واقع سفال گری از کهن ترین هنر های بشر است، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه هنر سفال گری از کاشان پا بر عرصه وجود نهاده است. سفال  های کاشان در طرح و نقش های مختلفی عرضه می شوند.

گلیم و جاجیم کاشان

گلیم دست‌بافته‌ای پشمی است که بردار بافته می شود و از آن به عنوان فرش استفاده می کنند. جاجیم یک زیرانداز است که کرک ندارد و می توان دو روی آن را مورد استفاده قرار داد.

معرق چوب :

هنری است که نسبت به دیگر صنایع دستی از سابقه کمتری برخوردار بوده، انواع معرق چوب با شیشه و چرم است؛ یک کارگاه معرق چوب در مرکز هنرهای سنتی کاشان مشغول به فعالیت است، از بریدن و در کنار هم قرار دادن چوب های رنگی تابلوهای بسیار نفیسی ساخته می شود.

کاشی کاشان :

کاشی سازی هم از صنایع قدیمی کاشان است. این کاشی ها علاوه بر اینکه در بناهای مختلف برای پوشش دیوارها و تزیینات به کار می روند، می توانند زینت بخش خانه شما نیز باشند. قطعات کوچک کاشی های رنگی و منقوش می توانند جای تابلو روی دیوارتان را بگیرند.

گیوه نَشَلجی :

«گیوه نَشَلجی» یکی از معروف‌ترین صنایع دستی منطقه کاشان است.  روستای نَشَلج در ۴۵ کیلومتری کاشان و در مسیر جاده کاشان به مشهد اردهال قرار گرفته است. در تهیه گیوه نَشَلجی مردان تخت گیوه را می‌کِشند و زنان رویه گیوه را می‌بافند. پارچه، کتیرا و پوست و اندام گاو از مهمترین ابزار تهیه تخت گیوه هستند. اندازه گیوه با کم و زیاد کردن فتیله‌های پارچه‌ای تعیین می‌شود. پس از تهیه تخت گیوه، تَخت‌کِش‌ها آن‌را به زنان گیوه چین می‌سپارد تا زنان رویه گیوه را ببافند.

صنایع دستی فومن

جای‌جای استان گیلان پر از شهرها و روستاهای زیبایی است که می‌توانند شما را مجذوب خودشان کنند. علاوه‌بر تجربه دلنشین اقامت، وجود صنایع دستی، غذا و خوارکی‌ها خوشمزه گزینه‌های زیادی را پیش‌رویتان قرار می‌دهد تا به‌عنوان سوغات به شهرتان یادگار ببرید. شهر فومن یکی از شهرهای زیبای ناحیه جلگه‌ای استان گیلان است که قدمت آن به بیش از ۲۵۰۰ سال پیش می‌رسد و یکی از قطب‌های گردشگری این استان محسوب می‌شود.بهتر است مستقیم سراغ معرفی سوغاتی‌های فومن نرویم و قبل از رسیدن به موضوع اصلی با این شهر بیشتر آشنا شویم. این شهر غربی استان گیلان با صومعه‌سرا، ماسال، خلخال، ماسوله و از طرف دیگر با کوه‌های البرز همسایه است و مساحت آن به ۲۹ کیلومتر مربع می‌رسد. در مورد نام‌گذاری فومن هم روایت جالبی وجود دارد و طبق باور دانشمندان، فومن از دو واژه باستانی فو (به فارسی باستان پو) به معنای‌ اندیشه و من به معنای پناهگاه تشکیل شده است. از ترکیب این دو واژه کلمه فومن به معنای پناهگاه اندیشه ساخته شده که نشان از اهمیت این منطقه نزد مردم ایران باستان دارد. همچنین باید گفت این شهر، تاریخ بسیاری دیرینه‌ای دارد که طبق نظر برخی از دانشمندان به ۳٬۰۰۰ سال هم می‌رسد. این قدمت باعث شده در فومن شاهد جاذبه‌های تاریخی مهمی از جمله قلعه رودخان (قلعه حسامی) باشیم.

همچنین آب‌و‌هوای مناسب و مرطوب این شهر، جمعیت بسیاری از علاقه‌مندان به طبیعت را به خود جذب کرده و در فصل بهار و تابستان شاهد رونق ورود گردشگران به فومن هستیم. بسیاری از گردشگران در این فصل به سراغ اجاره ویلا یا سوئیت در فومن می‌روند و خود را مهمان یک اقامت دلچسب در این شهر می‌کنند. هم‌اکنون این شهر زیبایی شمالی بیش از ۳۵٬۰۰۰ نفر جمعیت را در خود جای داده که اکثر آن‌ها گیلکی هستند و با گویش جذاب بیه‌پیس حرف می‌زنند. حالا که قدری با فومن بیشتر آشنا شدیم، بهتر است سراغ معرفی صنایع دستی زیبا و سوغات خوشمزه این منطقه برویم.

صنایع دستی فومن

یکی از بهترین یادگارهایی که می‌توان از سفر باخود همراه داشت، صنایع دستی است. طول عمر زیاد این اشیاء، تا سالیان زیادی می‌تواند خاطرات خوش شما را زنده کند. مردم هنرمند فومن هم در زمینه‌های مختلفی محصولات هنری تولید می‌کنند که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

شال بافی

زنان هنرمند فومنی برای مقابله با نفوذ رطوبت و سرما شال‌های رنگارنگی می‌بافند که یکی از جذاب‌ترین و مهم‌ترین صنایع دستی گیلان به حساب می‌آید. رنگ‌های شاد به کار رفته در این شال‌ها باعث ایجاد حس آرامش و شادی هم در کسی که آن را پوشیده می‌شود و هم حال دیگران می‌شود. خرید صنایع دستی

چادر شب

بسیاری از ما در فیلم‌های سینمایی به دور کمر زنان گیلکی، یک پارچه بسته شده را دیده‌ایم. باید گفت این پارچه رنگارنگ یکی دیگر از صنایع دستی فومن است که از پنبه، پشم و گاهی ابریشم بافته می‌شود و در اصطلاح محلی چادر شب یا چورشب نام دارد. چادر شب‌ها توسط دستگاهی مخصوصی به نام پاچال یا پچال و در ابعاد ۲ متر در ۲ متر بافته می‌شوند.

چموش نوعی کفش محلی است و تولید آن در منطقه گیلان سابقه طولانی دارد. این پاپوش از چرم گاو ساخته می‌شود و می‌تواند در هنگام سرما و گرما دمای پا را متعادل نگه‌دارد. اصالت خاص این سوغات فومن به‌طوری مشهور بوده که در لیست فهرست آثار ملی قرار گرفته است. معمولاً کفش چموش را زنان خوش‌سلیقه و هنرمند گیلکی بدون استفاده از میخ یا چسب، در رنگ‌های عنابی و اناری می‌سازند و با نخ‌‌های مختلف تزئین می‌کنند.

گمج

همان‌طور که بسیاری می‌دانند سفالگری یکی از قدیمی‌ترین هنرهای مردم مناطق مختلف ایران بوده است و اهالی فومن هم در این هنر حرف برای گفتن دارند. هنگامی که قصد نوش جان کردن غذاهای سنتی از جمله میرزا قاسمی را داشته باشید، ممکن است با نوعی ظرف خاص سفالی مواجه شوید. نام این ظرف گمج است و از خاک رس سرخ ساخته می‌شود که در آخر سر به این شکل در می‌آید و ساخت خاص آن، امکان پخت نان کشتا در پشت گمج را هم فراهم می‌کند. این ظرف بین گردشگران خارجی و داخلی طرفداران زیادی دارد و باخرید آن، می‌توانید طعم غذاهای محلی را در خانه‌تان زنده کنید.

حصیربافی

یکی از رایج‌ترین صنایع دستی بین مردم گیلان از جمله فومن، بندرانزلی و سایر مناطق ساخت سازه‌های حصیری از جمله سبد، کلاه، زیرانداز، آب‌کش، زیر قابلمه‌ای و زیر بشقابی است. همین‌طور در صورت حضور در خانه‌ها و بوم‌گردی‌های فومن می‌توانید حصیرهای آویخته به دیوار یا پهن شده در کف را مشاهده کنید. این محصولات از نی سوف ساخته می‌شوند که در اطراف تالاب‌ها به صورت خودرو رشد می‌کنند. می‌توانید با خرید یک سبد حصیری هنگام خرید حس و حال بازارهای محلی را برای خودتان تداعی کنید و خریدی لذت‌بخش‌تر را در پیش داشته باشید.

دیگر صنایع دستی و محصولات هنری فومن

اگر در مناطق مختلف شهر گردش کنید، می‌توانید با غرفه‌ها و مغازه‌های عرضه انواع صنایع هنری مواجه شوید که محصولاتی چون عروسک‌های سنتی، انواع بافتنی، صنایع چوبی و لباس‌های محلی را عرضه می‌کنند. بسته به سلیقه و انتخاب شما گزینه‌های فراوانی پیش روی شما قرار دارد و برای انتخابِ مناسب‌ترین سوغات، بهتر است زمانی را برای گردش در فروشگاه‌های مختلف قرار دهید.

سوغات فومن

جدا از صنایع دستی، محصولات طبیعی و خوراکی‌های خوشمزه زیادی در فومن وجود دارد که تجربه مزه و طعم آن‌ها، فراموش نشدنی است. همچنین می‌توانید با خرید این سوغات و بردن آن به شهرتان به افراد زیادی هدیه‌ای فراموش‌نشدنی بدهید. در ادامه به معرفی سوغاتی‌های خوشمزه فومن می‌پردازیم.

کلوچه فومن

کلوچه فومن به نوعی نماد این شهر هم حساب می‌شود و نه فقط بین مردم محلی، بلکه نزد بسیاری از ایرانیان طرفداران پروپاقرصی دارد. در این شهر می‌توانید این کلوچه را داغ داغ از نانوایی‌های و شیرینی‌پزی‌ها تهیه کنید یا بسته‌های آن را بخرید و با خود به همراه ببرید. این شیرینی نوعی کلوچه مغزدار دولایه است که این لایه‌ها از ترکیب جوز هندی، دارچین، شکر، مغز گردو، روغن حیوانی و هل ساخته می‌شوند. علاوه‌بر این وجود یک مهر خاص روی این شیرینی زیبایی خاص به آن می‌دهد و افراد را بیشتر ترغیب به خوردن می‌کند.

برنج

برنج یکی از محصولات اصلی استان گیلان است و یکی از مرغوب‌ترین برنج‌های موجود در بازار به حساب می‌آید. عِطر و طعم خاص این برنج از یاد رفتنی نیست و خوشبختانه با سفر به فومن، می‌توانید مستقیماً از کشاورزان انواع برنج هاشمی، طارم، صدری و کاظمی را خرید نمایید و مهمان سفره خانه‌تان کنید.

چای

چای پای ثابت سفره‌های صبحانه و وعده‌ی عصرانه همه ایرانیان است و به بخش جداناپذیر زندگی ما تبدیل شده. چای فومن یکی از مرغوب‌ترین انواع جای کشت شده در کشور است که علاوه‌بر رایحه خوش، رنگ خوبی هم دارد. اگر شما هم به دنبال یک چای باکیفیت می‌گردید پس هنگام سفر به فومن خرید آن را به هیچ وجه فراموش نکنید.

رشته خشکار

یکی دیگر از شیرینی‌های سنتی فومن رشته خشکار است و از ترکیب آب و آرد تهیه و در ترکیب میانی آن از  گردو، شکر، هل و دارچین استفاده می‌شود. خمیر این شیرینی را پس از آماده شدن در روغن قرار می‌دهند و کامل سرخ می‌کنند. کالری بالای رشته خشکار، آن را به یکی از پایه‌ها ثابت سفره‌های افطار مردم فومن تبدیل کرده است و اگر مشتاق چشیدن آن هستید، باید در ماه رمضان سراغ این منطقه بروید.

صنایع دستی همدان

استان همدان با وجود پیشینه تاریخی ۳,۰۰۰ ساله و فرهنگی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین قطب‌های فعالیت صنعتگران و هنرمندان صنایع دستی ایران شناخته می‌شود. شهر جهانی سفال لالجین، شهر ملی منبت ملایر و تویسرکان (یکی از قطب‌های اصلی منبت ایران) در این استان قرار دارند؛ استانی که رتبه پنجم در استان‌های برتر صنایع دستی و رتبه دوم از لحاظ کارگاه‌ها و شاغلان حوزه صنایع دستی بعد از استان اصفهان را به خود اختصاص داده است. در سفر به این استان پس از بازدید از جاهای دیدنی همدان، سری هم به بازارچه‌های صنایع دستی بزنید تا برای عزیزان خود سوغاتی بخرید. خرید صنایع دستی

صنایع دستی به کارهای تولیدی دستی با استفاده از ابزار و آلات ساده گفته می‌شود که طبق یک طرح ساخته و اغلب آثار هنر سنتی و هنر تزئینی را نیز شامل می‌شود. این نوع صنایع معمولا برگرفته از فرهنگ، هنر، ذوق و بینش مردم هر قوم یا منطقه است که با استفاده از مواد اولیه بومی تولید می‌شود و فرهنگ و هویت یک ملت را به ما نشان می‌دهد.

جالب است بدانید که از ۲۶۷ رشته صنایع دستی شناخته‌شده در کشور، ۸۵ مورد در استان همدان فعال هستند. در ادامه با ما به سفری در میان دنیای رنگارنگ صنایع دستی همدان بیایید و تصمیم بگیرید که در سفر به پایتخت تاریخ و تمدن ایران چه یادگاری‌هایی بخرید.

منبع عکس: eneshat.com

با صنایع دستی همدان آشنا شوید:
طلاکوبی و نقره کوبی
سفال لالجین
کاشی هفت رنگ
صنایع چوبی همدان
مسگری و قلم زنی روی مس
ساز سازی
صنایع فلزی
تولیدات چرمی
مرواربافی
قالی‌ بافی
پوستین دوزی
هنر پارچه و بافت
هنر نقاشی
سنگ تراشی
شیشه گری سنتی
صنایع دستی همدان را از کجا بخریم؟
طلاکوبی و نقره کوبی

عکاس: نامشخص

طلاکوبی از هنرهای دستی تزئینی، ارزشمند و قدیمی همدان است و مخاطبان زیادی دارد. شمار زیادی از فعالان کسب و کار در این استان به طلاکوبی مشغول هستند. در این صنعت، هنرمند با ابزار دستی، نقش و نگارهای زیبا و متفاوتی را روی صفحات یا ورق‌های نازک طلا حکاکی یا به اصطلاح ضرب می‌کند؛ نقش‌های برجسته‌ای که چشم هر بیننده‌ای را میخکوب می‌کنند. این ورقه‌های طلایی در نهایت روی شیشه،‌ چوب و سرامیک نصب می‌شوند.

هنر طلاکوبی و نقره کوبی همدان شامل ظروف، مجسمه‌ها، زیورآلات طلا و نقره و همین طور طلاکاری روی شیشه است. طلاکوبی با توجه به قرارگرفتن روی فلزهای متفاوت نام‌های متفاوتی نیز دارد؛ از جمله طلاکوبی روی فولاد، طلاکوبی روی نقره، طلاکوبی روی شیشه و غیره. ظروف طلاکوبی بسته به میزان و گرم طلای کارشده ارزش‌گذاری می‌شوند و یکی از گران‌ترین سوغاتی‌های شهر همدان هستند.

تولید زیورآلات

عکاس: نامشخص

صنعت انگشتر سازی در همدان رواج بسیاری دارد و انگشتر، مهم‌ترین زیورآلاتی است که به دست هنرمندان این استان ساخته می‌شود. رکاب انگشتر از جنس نقره و طلا و به اشکال گوناگون ساخته می‌شود و برای تزئین رکاب آن از نگین و سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی مانند الماس، یاقوت، زمرد، یشم، فیروزه و عقیق استفاده می‌کنند.

طلاکوبی روی شیشه

منبع عکس: ghalamtarash.ir

طلاکوبی روی شیشه یکی از هنرهای خاص و منحصربه‌فرد همدانی است. در این هنر، هنرمندان همدانی با ظرافت و دقت خاصی، بدنه ظروف شیشه‌ای سنتی مانند گلاب‌پاش، شکلات‌خوری، لوستر و میوه‌خوری را با آب طلا و نقوش سنتی، اسلیمی، ختایی و گل و بته تزئین می‌کنند. برای خرید محصولات طلاکوبی روی شیشه می‌توانید به شهرهای همدان، ملایر و لالجین بروید.

سفال لالجین

ترکیب سفال و میناکاری. منبع عکس: خبرگزاری ایسنا

اشیای سفالی در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف اولین چیزی هستند که در بازارها و بازارچه‌های صنایع دستی اطراف آثار تاریخی همدان به چشم می‌آیند
ساخت وسایل گلی یکی از اولین هنرهایی است که انسان آموخت و به این روش، وسیله‌های مورد نیاز زندگی خود را ساخت. سفال‌ و سرامیک یکی از زیباترین و شناخته‌شده‌ترین صنایع دستی همدان است که شهرتی جهانی دارد و اشیای سفالی در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف اولین چیزی هستند که در بازارها و بازارچه‌های صنایع دستی اطراف آثار تاریخی همدان به چشم می‌آیند.

حدود ۲,۴۰۸ کارگاه و بیش از ۶,۲۹۶ نفر شاغل در کارگاه‌های شهرهای استان همدان (همدان، ملایر، نهاوند، تویسرکان، رزن، بهار، درفامنین، کبودرآهنگ و اسدآباد) ‌به تولید سفال اشتغال دارند. شهر لالجین مهم‌ترین مرکز تولید سفال در استان همدان است و به‌عنوان پایتخت سفال ایران شناخته می‌شود. این شهر در شمال استان همدان قرار دارد و بیش از ۲۰ درصد صادرات سفال استان را به خود اختصاص داده است. سفال‌های تولیدی این منطقه از کیفیت و اصالت فراوانی  برخوردار هستند و مردم لالجین کماکان برای ساخت سفال‌ از چرخ‌های دستی استفاده می‌کنند.

منابع عکس‌ها: eneshat.com، خبرگزاری صدا سیما، hamedan-trip.com، باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری تسنیم، ایلیا گشت، sofalarzan.ir، خبرگزاری برنا،  خبرگزاری تسنیم، khabarbanoo.com، راسخون

قدمت سفالگری در لالجین همدان به سال‌های دور و به بیش از ۷۰۰ سال قبل برمی‌گردد. برخی از اهالی این منطقه نام‌گذاری شهر را به زمان چنگیزخان مغول نسبت می‌دهند؛ زمانی که لشکر او در زمان گذر از همدان وارد لالجین امروزی شد و گروهی از مردم شهر را به چین فرستاد تا از هنرمندان آن کشور، هنر سفالگری بیاموزند. این گروه پس از آموختن سفالگری به لالجین برگشتند و از همین روی، نام این روستا را «لاله چین» گذاشتند.

عکاس: محسن بهزادی منش

ظروف مصرفی، ظروف تزئینی، تولیدات سرامیک لعاب‌دار نقاشی شده یا بدون نقاشی، تابلوها و مجسمه‌های سفالی محبوب‌ترین و بهترین صنایع دستی همدان هستند؛ البته ترکیب سفال با دیگر هنرها مانند چوب، چرم، پارچه، گل، خرمهره، منبت، مینا کاری و غیره نیز گزینه‌هایی هستند که گردشگران علاقه زیادی به آن‌ها نشان می‌دهند. سفالینه‌های لالجین از دید تاریخ ساخته شدن به دو بخش تقسیم می‌شوند؛ گروه اول که تا حدود ۸۰ سال پیش و گروه دیگر که تا ۳۰ سال پیش ساخته می‌شدند. تفاوت این دو گروه از نظر شکل کاسه، لعاب‌ها، نقش و نگارها و روش قلم‌زنی آشکار است. در بخش اول سفالینه‌های لالجین، کاسه‌ها کمی بزرگ‌تر و دهان بازتر بودند و نقش و نگارها و گوناگونی لعاب‌ها بیشتری داشتند. در این گروه قلم‌زنی‌ها با دقت و ظرافت بیشتری انجام می‌شد. 

کاشی هفت رنگ

عکاس: نامشخص

کاشی هفت رنگ یا کاشی کتیبه یکی دیگر از صنایع دستی استان همدان است که در طرح‌ها و نقوش بسیار زیبا تولید می‌شود و دیوارهای مساجد، اماکن زیارتی و فرهنگی را با آن مزین می‌کنند. شهر همدان و لالجین از تولیدکنندگان اصلی این کاشی به شمار می‌روند.

صنایع چوبی همدان

منبع عکس: eneshat.com

صنایع چوبی همدان یکی از بهترین سوغاتی‌های این استان هستند. تولید و تهیه صنایع چوبی از گذشته در همدان رایج بود و این هنر در شهرهای همدان، ملایر، تویسرکان رواج دارد. از جمله صنایع چوبی مشهور در این استان می‌توان به خراطی، نازک‌ کاری، منبت کاری، قاب سازی و معرق کاری اشاره کرد.

مبل و منبت ملایر




منابع عکس‌ها: eneshat.com، خبرگزاری ایسنا، sofahome.ir و moblodecor.com

ملایر به‌عنوان شهر ملی منبت و پایتخت مبل و منبت ایران در لیست شهرهای صنایع‌ دستی کشور به ثبت رسیده است
مبل ملایر یکی دیگر از صنایع دستی استان همدان است که شهرت بسیاری دارد. بیش از ۶۳ درصد مبل منبت کاری شده کل کشور در شهر ملایر تولید می‌شود و محصولات این شهر در بین کشورهای همسایه نیز طرفداران زیادی دارد. هر سال، جشنواره‌ای به نام جشنواره مبل و منبت ملایر در این شهر برگزار می‌شود و گردشگران و بومی‌ها برای شرکت در آن به ملایر می‌روند. بیش از ۴,۵۰۰ کارگاه کوچک و بزرگ منبت در ملایر فعال هستند.

منبت کاری که در شاخه هنرهای صنایع دستی چوبی قرار می‌گیرد با کنده‌کاری روی چوب و ایجاد پستی و بلندی‌های هنرمندانه روی آن انجام می‌شود. پیشینه این هنر در ایران به چند هزار سال قبل برمی‌گردد و آثار این هنر روی دسته شمشیرها، نیزه‌ها و سپرهای چوبی ارتشیان مادها و هخامنشیان دیده می‌شود. گفته می‌شود که منبت کاری در شهر ملایر در ایران آغاز شد. این شهر در سال ۱۳۹۱ به‌عنوان شهر ملی منبت و پایتخت مبل و منبت ایران در لیست شهرهای صنایع‌ دستی کشور به ثبت رسید. منبت گل و مرغ ملایر یکی از کهن‌ترین سبک‌های منبت ایران به شمار می‌آید. منبت‌کاری در سال‌های اخیر در تویسرکان و جوکار ملایر نیز رونق گرفته است.

معرق کاری




منابع عکس‌ها: دیجی کالا، webnewz.ir، sunj.ir و dehbazar.ir

معرق کاری یکی از زیباترین هنرهای در دسته صنایع چوبی است. در این هنر برش‌های بسیار ظریف و نازک از انواع چوب‌های تزئینی، صدف و عاج کنار هم چیده می‌شوند تا طرح‌های زیبایی روی چوب ایجاد شود. معرق کاری در انتها شبیه به نقاشی‌های مینیاتوری می‌شود. محصولات این هنر در شهرهای ملایر، تویسرکان، نهاوند و همدان قابل خریداری است.

خراطی

منبع عکس: ویکی پدیا

هنر خراطی چوب، هنر تراش چوب‌های مخصوص با دست به اشکال مختلف است. این هنر که قدمت آن به سه هزار سال قبل بازمی‌گردد در بسیاری از کشورها و همچنین شهرهای ایران دیده می‌شود. خراطی یکی از صنایع دستی قدیمی ایرانی است که معمولا در مناطقی از کشور رایج‌تر است که چوب در آنجا بیشتر یافت می‌شود. در هنر خراطی معمولا اشیا به‌صورت متقارن ساخته می‌شوند؛ البته امروزه گاهی اشکال غیرهندسی و غیر متقارن نیز در خراطی به چشم می‌خورد.

قاب سازی

منبع عکس: خبرگزاری صدا و سیما

قاب‌های چوبی از بهترین صنایع دستی همدان هستند. همدانی‌ها بدنه قاب‌ها را با طرح‌های زیبا و سنتی به وسیبه منبت و حکاکی روی چوب یا قالبی تزئین می‌کنند تا قاب‌هایی فاخر تولید شوند. هنرمندان قاب‌ساز بیشتر در روستای کاج در شهرستان رزن، شهرهای همدان، ملایر و تویسرکان مشغول به کار هستند.

مسگری و قلم زنی روی مس

منبع عکس:  top-travel.ir

مسگری یکی از صنایع دستی قدیمی ایرانی با قدمتی از پنج هزار سال قبل است و اشیا و ظروف مسی دست‌ساز بسیاری از گذشته‌های دور، هم‌اکنون در موزه‌ها قابل‌مشاهده هستند. گفته می‌شود که اولین فلز کشف شده به دست انسان فلز مس بوده است و اولین فلزکاران نیز ایرانیان بوده‌اند. ساخت ظروف و ادوات مسی از دیرباز در همدان نیز رواج داشته است و انواع دیگ، کاسه، بشقاب و سایر ظروف آشپزخانه از جمله تولیدات هنرمندان این رشته به شمار می‌آیند.

در هنر قلم‌زنی، هنرمند به‌وسیله قلم و با ضربه چکش روی فلزات مختلفی چون مس، طلا، نقره و برنج، خطوط و نقوشی به وجود می آورد و سعی می‌کند که ظرف ساده را به زیباترین شکل ممکن دربیاورد. ظروف مسی را معمولا با آلیاژی از قلع و روی جلا می‌دهند.

ساز سازی

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا

ساخت انواع سازهای سنتی با استفاده از چوب‌های مخصوص و به روش سنتی در شهر همدان و برخی شهرستان‌های این استان رایج است؛ سازهایی چون سه تار، سنتور و دف.

صنایع فلزی

زنجیر سازی. منبع عکس: خبرگزاری ایسنا

فلزکاری و ساخت مصنوعات فلزی از جمله کارهای رایج در استان همدان است. از این مصنوعات در صنایع فرفوژه سازی، چاقو سازی و زنجیر سازی استفاده می‌شود. در زنجیرسازی، انواع زنجیر در همدان در اندازه‌های مختلف با استفاده از مفتول‌های فولادی تولید می‌شوند. 

از دیگر صنایع فلزی استان همدان می‌توان به ساخت وسایل فلزی به‌صورت سنتی مانند چاقو، قندشکن، کارد، قلم‌تراش و غیره از ورقه‌های فولادی و تزئین دسته چاقو با صدف، چوب یا شاخ گوزن و پوشش بدنه فلزی با لایه‌ای از جنس کروم اشاره کرد.

تولیدات چرمی

عکاس: نامشخص

شهر همدان در گذشته با نام دباغخانه شناخته می‌شد و اولین کارخانه چرم‌سازی ایران در این شهر ساخته شده است
استان همدان به‌دلیل آب و هوای مناسب در زمینه دامپروری قدمتی طولانی دارد و سابقه تولید چرم در این منطقه به بیش از سه هزار سال قبل می‌رسد. شهر همدان در گذشته با نام دباغخانه نیز شناخته می‌شد و اولین کارخانه چرم‌سازی ایران نیز توسط «اردشیر یگانگی» معروف به «ارباب اردشیر یگانگی» در سال ۱۳۱۱ در این شهر ساخته شده است.

همدان قطب چرم سازی ایران بود و محصولات چرمی آن به دیگر کشورها نیز صادر می‌شد؛ اما امروزه خیلی از کارگاه‌های مختص دباغی پوست حیوانات در این شهر تعطیل شده‌اند. کمربند، کیف، کفش، جاکلیدی و لباس از جمله تولیدات چرم در همدان هستند؛ محصولاتی با کیفیت و مرغوب که حتی به کشورهای اروپایی نیز صادر می‌شود.

منابع عکس‌ها: world.aryawiki.com، خبرگزاری ایسنا، خبرگزاری ایرنا، daad.ir

«ویلیام جکسن»، مستشرق آمریکایی، در سال ۱۲۸۱ پس از سفر خود به همدان درباره این شهر این‌طور می‌نویسد:

بازرگانان از این شهر به‌عنوان انبار ایران یاد می‌کنند. از جمله کالاهای بازرگانی اجناس چرم را باید نام برد؛ زیرا همدان شهر دباغخانه‌ها است و همدانیان در ساختن و پرداختن و عمل آوردن پوست گاو و گوسفند و ساختن اشیای مفید و اجناس تجملی ار آن‌ها شهره‌اند.
مرواربافی

منبع عکس:  vocheri.com

مروار بافی یکی از صنایع دستی قدیمی ملایر و برخی روستاهای آن (قشلاق، گوراب و داویجان) با قدمتی از چند ۱۰ سال قبل است که سهم زیادی را در صادرات این شهرستان دارد. از جمله محصولات مرواربافی و مناسب برای سوغاتی می‌توان به انواع سبد، کلاه، میز تلویزیون، مبلمان، میز تلفن و غیره اشاره کرد. مروار (سرخ بید)، نوعی از ۱۷ شکل بید در جهان است که در بخش‌هایی از استان همدان کاشته می‌شود؛ گیاهی با کیفیت و مرغوبیت بالا که ترکه‌هایی مناسب برای بافت انواع محصولات حصیری دارد. مرواربافی در شهرهای دیگر ایران نیز رواج دارد؛ البته آن‌ها مروار مورد نیاز خود را از استان همدان تهیه می‌کنند.

شیوه بافت مروار به این صورت است که در ابتدا ترکه‌های مناسب را جدا و پاک می‌کنند. سپس آن‌ها را با توجه به ضخامت دسته‌بندی می‌کنند و در داخل مخزن آب یا دیگ می‌گذارند تا خیس بخورند و منعطف شوند. پس از گذشت یک نصف روز، مروارها را پوست می‌کنند و قاچ می‌کنند. مروارها در ادامه تبدیل به چیزهایی شبیه به تار و پود فرش می‌شوند و مرواربافان آن‌ها را می‌بافند.

منابع عکس‌ها: eneshat.com، نامشخص، hamedan-trip.com، بازار مینا

«تویجه» یا تیجه مشهورترین محصول مرواربافی ملایر و نهاوند است. این سبدهای بلند محلی برای جابه‌جایی انگور در باغ‌ها استفاده می‌شوند. یک سبد کوچک‌تر مرواربافی دیگر نیز در گذشته در روستاهای همدان کاربرد داشت؛ سبدی که به‌عنوان جای لوازم آرایش یا جای سوزن و نخ برای دختران تازه عروس تهیه می‌شد.

حصیربافی نیز شباهت زیادی به مرواربافی دارد و در استان همدان رایج است. این حرفه کهن و قدیمی شامل انواع محصولاتی است که با استفاده از  الیاف، ساقه و شاخه‌های گیاهان مختلف ساخته می‌شوند.

قالی‌ بافی

منبع عکس: eneshat.com

قالی‌بافی یکی از هنرهای اصیل دستی ایرانیان است که از گذشته‌های دور تا به امروز همیشه یکی از اجزای ثابت کاخ‌های پادشاهان و حکمرانان سراسر جهان بوده است. قالی ایرانی پس از گذشت قرن‌ها کماکان جایگاه ویژه‌ای در میان هنرهای جهانی دارد. رونق کشاورزی و دامداری و تولید پشم و نخ‌های مرغوب در همدان از گذشته سبب شد تا هنر قالی‌بافی در این استان به سبک و سیاق خاصی به وجود آید. استفاده از پشم‌های دست‌ریس شده، رنگرزی طبیعی و طرح‌های شکسته هندسی از مهم‌ترین ویژگی‌های قالی‌های همدانی هستند.

منبع عکس: ahmadcarpets.com

مشهورترین قالی‌های استان همدان در شهرهای کبودرآهنگ و ملایر بافته می‌شوند. خاتم شیرازی، اصفهان، جوزان، اژدر، دست دلبر، شکاری و ماهی از جمله نقشه‌های قالی‌بافی در همدان هستند. قالی‌های همدانی بیشتر با طرح ماهی و ترنج به چشم می‌خورند و با شیره گیاهان رنگ می‌شوند. این قالی‌های رنگ ثابت با گذشت زمان و کهنه‌تر شدن، زیباتر می‌شوند؛ البته در حال حاضر بعضی افراد از رنگ‌های شیمیایی و دباغی استفاده می‌کنند؛ رنگ‌هایی که بعد از بافت تغییر می‌کنند و بی‌رنگ می‌شوند.

قالی‌های همدانی با اسم‌های مختلفی شناخته می‌شوند. کله گی، پنج چارک و دوزعی و همچنین تابلو فرش‌ها از پرطرفدارترین قالی‌های این استان هستند؛ در حالی که فر‌ش‌های خرکی، کناره، پشتی، روکرسی و سجاده‌ای مشتری کمتری دارند. قالی همدان از جهت نوع جنس و مقاومت و رتبه در ایران جایگاه سوم را دارد.

گلیم بافی








منابع عکس‌ها: top-travel.ir، خبرگزاری صدا و سیما (عکس دوم و سوم)، خبرگزاری فارس (بهزاد علیپور)، eneshat.com، نامشخص،  intoday.ir، کوچیتا

مرغوب‌ترین گلیم همدان در نهاوند تولید می‌شود و گلیم‌های این منطقه جزو کالاهای صادراتی هستند
گلیم به فرش بافته شده صاف یا قالی بدون گره، پرز و خواب گفته می‌شود. گلیم معمولا هنر دست عشایر هر منطقه است و استان همدان نیز در زمینه بافت گلیم در ایران جایگاه بالایی دارد. نقش و طرح گلیم در هر منطقه مختص به خود آن است و می‌توان از روی طرح هر گلیم، مبدا آن را پیدا کرد. نقش گلیم همدان گل لاله، خرچنگی، زنگوله، گل سبدی، گل قندی، ضربدری، دست دلبر، جناقی و اسلیمی است. مرغوب‌ترین گلیم همدان در نهاوند تولید می‌شود و گلیم‌های این منطقه جزو کالاهای صادراتی هستند.

گلیم بافی در گذشته در اکثر روستاهای همدان از رونق خاصی برخوردار بود و هم‌اکنون نیز برخی از نمونه‌های آن در منازل ساکنان دیده می‌شود. البته با ورود محصولات ماشینی و خارجی و گرایش بیشتر مردم به زندگی شهر نشینی دستگاه‌های گلیم بافی جمع‌آوری شدند و متاسفانه این هنر در حال فراموشی است.

جاجیم بافی

منبع عکس: handicraftnews.ir

جاجیم بافی از دیگر صنایع دستی همدان است. جاجیم زیراندازی دورویه است که با نخ‌های رنگین و ظریف پشمی یا پنبه‌ای یا آمیزه‌ای از این دو بافته می‌شود. جاجیم‌ها پرز ندارند و معمولا عشایر از آن‌ها به‌عنوان روانداز کرسی، محافظ سرما و بسته‌بندی و جابه‌جایی اسباب و لوازم نیز استفاده می‌کنند. جاجیم بافی در بیشتر روستاهای ایران (استان‌های مازندارن، همدان، آذربایجان شرقی، اردبیل، کرمانشاه، کردستان، لرستان و فارس) رایج است و هر منطقه‌ای ترکیب رنگ و ظرافت نخ و نقوش مخصوص به خود را دارد. مواد اولیه جاجیم پشم است و طریقه بافت آن به گلیم شباهت دارد؛ با این تفاوت که جاجیم در چهار تخته بافته و سپس به‌هم متصل و دوخته می‌شود.

پوستین دوزی

منبع عکس: خبرگزاری ایرنا

پوستین دوزی در گذشته از مهم‌ترین مشاغل رایج در شهر و روستاهای استان همدان بوده است. پوستین دوزان برای خلق این هنر، پوست گوسفند و بره را تمیز و بدون تراشیدن پشم آن با استفاده از مواد اولیه ساده همانند آردجو، زاج و مازوج، محصولاتی به‌شکل پوستین یا زیرانداز درست می‌کردند. در حال حاضر پوستین دوزی به‌دلیل گرانی بیش از حد پوست، رونق گذشته را ندارد و تنها عده معدودی از روستاییان به ساخت پوستین مشغول هستند. امید می‌رود که مسئولان با توجه به ارزش این هنر، پوستین دوزی را در استان همدان احیا کنند.

هنر پارچه و بافت
گیوه بافی

منبع عکس: eneshat.com

گیوه نوعی پاپوش است که در گذشته کاربرد زیادی داشت. بزرگترین مزیت گیوه، خنکی آن در فصل تابستان است. رویه گیوه با استفاده از نخ‌های پنبه‌ای و زیر آن از چرم درست می‌شود. حدود ۸۰ سال قبل گیوه بافی جهت استفاده شخصی در اکثر روستاهای استان به‌صورت ابتدایی وجود داشت؛ ولی تولید گیوه در سال‌های اخیر در استان همدان کم شده است و تنها زنان در چند روستا مشغول به این حرفه هستند. برای خرید گیوه سنتی همدانی می‌توانید به روستاهای دهفول، کفراش، فهرومند و آرتیمان بروید؛ روستاهایی که تولیدکنندگان اصلی گیوه در همدان هستند. جالب است بدانید که گیوه بافی سومین منبع درآمد اهالی (پس از دامداری و کشاورزی) است و تقریبا تمام زنان و دختران در این روستا با گیوه بافی آشنایی دارند.

نساجی سنتی

عکاس: نامشخص

در بسیاری از مناطق روستایی و برخی نقاط شهری استان همدان کماکان انواع پارچه‌ها و برخی زیراندازها مانند جاجیم، جاجیمچه، روتختی، رومیزی، روسری، لباس‌های محلی، ملحفه و شمد به‌صورت دستی بافته می‌شوند. هنرمندان این صنعت برای تولید پارچه دستباف از دستگاه‌های ساده بافندگی مانند دستگاه‌های «دو وردی» و «چهاروردی» استفاده می‌کنند. آن‌ها به‌طور معمول محصولات خود را با نخ پشمی برای پود و با نخ پنبه‌ای برای تار می‌بافند.

سوزن دوزی سنتی

منبع عکس: intoday.ir

ساقه دوزی، پته دوزی، برداری دوزی، پیله دوزی، آینه دوزی، سرمه دوزی، سکه دوزی و چشمه دوزی از جمله سوزن دوزی‌های سنتی هستند که روی پارچه‌های ساده، ترمه و مخمل دوخته می‌شوند. هنرمندان این رشته برای خلق آثار سوزن دوزی سنتی از نخ‌های ابریشمی رنگی استفاده می‌کنند. شما می‌توانید محصولات سوزن دوزی سنتی را در شهرهای همدان و ملایر پیدا کنید.

هنر نقاشی
تذهیب




منابع عکس‌ها: kgg.ir، نامشخص، خبرگزاری برنا، خبرزگاری ایرنا (عکاس: سید محمد اکبر موسوی)

تذهیب از واژه «ذهب» به معنی طلا مشتق شده است. تذهیب در گذشته به حکاکی کردن نقوش منظم هندسی و گیاهی با آب زر و خطوط مشکی گفته می‌شد. در گذشته به‌ندرت رنگ دیگری در این هنر به کار می‌رفت و در صورت به کار رفتن رنگ‌های دیگری چون شنگرف، لاجورد، سفید آب و زنگار به محصول به دست آمده ترصیع یا مرصع گفته می‌شد. امروزه به هر دو محصول تذهیب گفته می‌شود.

تذهیب در واقع نوعی نقاشی است که برای تزئین متون قرآنی، شعر، تابلوهای خوشنویسی و غیره به کار می‌رود. طرح‌های سنتی، اسلیمی و ختایی از جمله طرح‌های تذهیب هستند؛ نقوشی که روی کاغذهای رنگی ، طلایی و نقره‌ای ایجاد می‌شوند.

مینیاتور

عکاس: نامشخص

در همدان مینیاتور روی صفحه کاغذ، ظروف سفالی، گلدان‌ها و کتیبه‌ها با جلوه‌گری فراوان در جلوی چشمان شما ظاهر می‌شود
نگارگری و مینیاتور، نقاشی‌های زیبا و تصاویر ظریف و دقیقی هستند که در گذشته‌های دور برای به تصویر کشیدن مطالب کتاب‌های مختلف به‌خصوص با موضوعات ادبی، حماسی و داستانی استفاده می‌شدند. هنرمندان تذهیب کار نیز به طراحی حاشیه‌های زیبا با نقوش سنتی می‌پرداختند و متن کتاب‌ها نیز توسط هنرمندان خوشنویس خطاطی می‌شد. هنر مینیاتور که پیشینه آن به دوران قبل از ظهور اسلام برمی‌گردد در شهرهای اصفهان، شیراز، تبریز، همدان، قزوین و هرات از رونق بسیاری برخوردار است. برای نگارگری معمولا از چوب، عاج، فیبر و استخوان استفاده می‌شود.

برای اطلاعات بیشتر از صنایع دستی اصفهان، این مقاله را بخوانید.

نقاشی مینیاتور از دوره قبل از اسلام تاکنون در ایران انجام می‌شود. در همدان این هنر روی صفحه کاغذ، ظروف سفالی، گلدان‌ها و کتیبه‌ها با جلوه‌گری فراوان در جلوی چشمان شما ظاهر می‌شود.

نقاشی روی سفال و سرامیک

عکاس: نامشخص

نقاشی روی بدنه لعابی، نقاشی زیر لعابی، نقاشی‌های رنگ و روغن و نقاشی آب طلا از جمله روش‌هایی هستند که به‌وسیله آن‌ها نقوش سنتی و مدرن روی سطوح سفالی و سرامیک طراحی می‌شوند. نقاشی روی سفال و سرامیک در شهرهای لالجین و همدان رایج است.

سنگ تراشی

سنگ نبشته گنج نامه. منبع عکس: ویکی پدیا

سنگ تراشی یکی از قدیمی‌ترین هنرهای ایرانیان است و استان همدان با وجود معادن سنگ‌های مختلف از جمله گرانیت، کوارتز، فلدسپا، میکا و غیره به‌عنوان یکی از مراکز مهم استخراج سنگ و هنر سنگ تراشی شناخته می‌شود. در حال حاضر تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی یکی از صنایع دستی مطرح استان همدان است و از گذشته تا به امروز، هنرمندان بسیاری در این استان به این حرفه مشغول هستند.

آثار تاریخی به‌جای مانده از گذشته مانند شیر سنگی، گنج نامه و غیره به‌خوبی پیشینه هنر سنگ تراشی در استان همدان را به ما نشان می‌دهند. در استان همدان کارگاه‌های سنگ مختلفی به چشم می‌خورند که مشغول ساخت انواع تندیس‌های سنگی، تراش و مات کاری روی سنگ، حکاکی روی سنگ و حجاری هستند. 

حجاری

منبع عکس:  intoday.ir

سنگ تراش یک محصول خام را تولید می‌کند و آن را به دست حجار (نقار) می‌دهد تا هنر او را تکمیل کند. حجار نوعی قلمزنی روی سنگ انجام می‌دهد و آثار ارزشمندی را برای مساجد، آرامگاه افراد سرشناس و دیوارهای ساختمان‌های مهم می‌سازد؛ آثاری که دیوارهای کاخ‌های هخامنشیان در تخت جمشید و شوش را مزین کرده‌اند. حجاری در کتیبه‌های سنگی بسیار ظریف دیده می‌شود و از دیگر نام‌های آن می‌توان به قلمزنی، حجاری ظریفه یا منبت کاری روی سنگ اشاره کرد.

شیشه گری سنتی

منبع عکس: vocheri.com

تولید و تهیه مصنوعات شیشه‌ای در سال‌های اخیر بیشتر جنبه شهری پیدا کرده است و در حال حاضر کارگاه‌های شیشه‌گری بسیاری در مناطق شهری دیده می‌شوند؛ با این حال، کماکان در بیشتر مناطق روستایی استان همدان، ساخت فرآورده‌های شیشه‌ای ساده رایج است. شیشه دست‌ساز یکی از اصیل‌ترین و ارزنده‌ترین صنایع دستی است که از دیرباز در ایران تولید می‌شده است. ظروف و اشیای شیشه‌ای باستانی کشف شده در ایران نشان از این دارند که این صنعت از قبل از میلاد مسیح در کشور ما وجود داشته است.

آبگینه




منابع عکس‌ها: خبرگزاری ایرنا (عکس اول و دوم)، top-travel.ir، نامشخص

اگر به موزه آیگینه پایتخت رفته باشید، حتما آثار باستانی کشف شده در همدان را دیده‌اید؛ محصولاتی که قدمت آن‌ها به هزاران سال قبل برمی‌گردد. آبگینه در واقع همان شیشه‌گری به‌صورت سنتی است. در این روش، ظروف شیشه‌ای با دمیدن هوا به دورن مواد مذاب شیشه به‌صورت بی‌رنگ و الوان تولید می‌شوند.

تراش شیشه

عکاس: نامشخص

در هنر تراش شیشه، هنرمند با استفاده از ابزار ساده اشکال مختلف و زیبایی را روی ظروف شیشه‌ای مانند پارچ و لیوان، میوه‌خوری، شکلات‌خوری و لوستر طراحی می‌کند. این طرح‌ها به‌صورت نقوش برجسته و فرو رفته یا مات کاری سطح شیشه دیده می‌شوند.

صنایع دستی همدان را از کجا بخریم؟

 

منبع ویدئو: hamedan-trip.com

۲۱ مورد از رشته های صنایع دستی استان همدان به ثبت ملی رسیده‌اند
همدان شهر هگمتانه تاریخ ایران را شاید بتوان به‌عنوان مهد تمدن کشور معرفی کرد. در حال حاضر بیش از  ۱۵۰ رشته صنایع دستی در  استان همدان فعال هستند که در میان آن‌ها می‌توان به سفال و سرامیک، مصنوعات چوبی، مصنوعات چرمی، زیراندازها، رودوزی‌­های سنتی و پا­پوش­‌های سنتی، سنگ‌تراشی، بافتنی­‌های سنتی و غیره اشاره کرد. ۲۱ مورد از رشته های صنایع دستی استان همدان به ثبت ملی رسیده‌اند و این استان از نظر تعداد شهرهای فعال در حوزه صنایع دستی در کشور رتبه اول را دارد. صنایع دستی در این استان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند؛ به‌طوری که رشته‌های فراموش شده‌ای چون نمدمالی، جاجیم بافی، کپه بافی، گره چینی، قاشق تراشی، نازک کاری چوب و نگارگری همدان نیز در سال‌های اخیر احیا شده‌اند.

منبع عکس: خبرگزاری برنا

برای خرید سفال، مشهورترین صنایع دستی همدان می‌توانید به کارگاه‌های سنتی، کارگاه‌های مدرن یا کارگاه‌های خانگی شهر لالجین در ۲۵ کیلومتری همدان بروید. با رفتن به این کارگاه‌ها متوجه خواهید شد که هنرمندان این منطقه با چه دقت و ظرافتی این آثار هنری بی‌نظیر را خلق می‌کنند. پس از بازدید از این کارگاه‌ها و فروشگاه‌های سطح شهر و غرق شدن در تاریخ چند هزار ساله منطقه می‌توانید سفالینه‌های تزئینی زیبا را برای خود و عزیزانتان خریداری کنید.

فروشگاه‌های نزدیک به آرامگاه باباطاهر، بازار سنتی همدان، فروشگاه‌های خیابان شهدا، خیابان اکباتان و در مسیر میدان تره‌بار از دیگر مکان‌هایی هستند که می‌توان از آن‌ها سفال خرید. برای خرید مبل‌های منبت کاری شده، قالی، گلیم، گیوه، جاجیم، ظروف مسی، صنایع فلزی، شیشه‌های تزئینی و دیگر صنایع دستی همدان نیز می‌توانید به شهرهای استان همدان از جمله ملایر، نهاوند، تویسرکان و غیره رجوع کنید. ساخت سه نمایشگاه دائمی صنایع دستی در شهرهای همدان (در محوطه بیرونی تپه هگمتانه)، ملایر و روستای «کاج» نیز در دستور کار اداره میراث فرهنگی است.